Thành phố Yên Bái là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, khoa học kỹ thuật của tỉnh Yên Bái, với diện tích diện tích tự nhiên là 106,78 km², dân số 104.988 người. Đảng bộ thành phố hiện có 15 đảng bộ phường, xã trực thuộc, trong đó có 09 đảng bộ phường và 06 đảng bộ xã. Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác dân vận, sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng các cấp và căn cứ vào tình hình cụ thể ở địa phương, công tác dân vận và nâng cao năng lực lãnh đạo trong công tác dân vận của các Đảng bộ xã, phường trên địa bàn thành phố Yên Bái những năm qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Đó là, các cấp ủy đảng và hầu hết cán bộ, đảng viên từ thành phố đến cơ sở luôn nhận thức rõ vai trò, vị trí của công tác dân vận của tổ chức đảng và tầm quan trọng của công tác dân vận để góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo của các Đảng bộ xã, phường. Các Đảng bộ xã phường trên địa bàn thành phố Yên Bái đã tổ chức động viên nhân dân hình thành các phong trào hành động thực hiện tốt các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh gắn với chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của các tầng lớp Nhân dân. Riêng năm 2023, các Đảng bộ xã, phường đã căn cứ Kế hoạch 217-KH/TU, ngày 02/6/2023 của Thành ủy Yên Bái về xây dựng củng cố, nâng cao chất lượng và nhân rộng mô hình “Dân vận khéo” năm 2023 và Kế hoạch số 218-KH/TU, ngày 03/6/2023 của Thành ủy Yên Bái về triển khai thực hiện Đề án số 13-ĐA/TU, ngày 16/3/2023 của Tỉnh ủy Yên Bái về nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào thi đua “Dân vận khéo” trên địa bàn tỉnh Yên Bái, giai đoạn 2023 - 2025 nên 15/15 xã, phường đều đăng ký xây dựng mới. Kết quả có 293 mô hình trên tất cả các lĩnh vực, mỗi địa phương đăng ký xây dựng ít nhất 10 mô hình[1]. Công tác tuyên truyền, vận động, nắm bắt tình hình hoạt động của các tôn giáo có nhiều đổi mới, sâu sát cơ sở. Dưới sự lãnh đạo của các Đảng bộ xã, phường, công tác dân vận của hệ thống chính trị, nhất là dân vận của chính quyền cơ sở trên địa bàn thành phố Yên Bái được đẩy mạnh và thực hiện khá đồng bộ, tạo chuyển biến về nhận thức và nâng cao trách nhiệm phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức. Các Đảng ủy xã, phường đã tập trung lãnh đạo và chỉ đạo thực hiện đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp uỷ đối với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, đảm bảo sự lãnh đạo về chính trị và định hướng hoạt động theo tôn chỉ, mục đích, bám sát nhiệm vụ chính trị của địa phương, phát huy vai trò chủ động, tích cực, sáng tạo của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội.

Bên cạnh các kết quả đạt được, công tác dân vận và nâng cao năng lực lãnh đạo của các Đảng bộ xã, phường trong công tác dân vận cũng còn tồn tại những hạn chế cần khắc phục như: Việc xây dựng chương trình, kế hoạch hành động để cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị... ở một số đảng bộ cơ sở chưa sát hợp; công tác tuyên truyền có nơi, có việc chưa kịp thời, hiệu quả chưa cao; công tác nắm bắt tư tưởng, tâm trạng của cán bộ, đảng viên, nhân dân và phản ánh tình hình cơ sở có việc chưa kịp thời. Trách nhiệm, hiệu quả công tác vận động quần chúng và lắng nghe ý kiến phản ánh của nhân dân, của một số ít của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức còn hạn chế; công tác quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo ở một số địa phương chưa chặt chẽ; thiếu chủ động trong tham mưu giải quyết, xử lý các vấn đề liên quan đến tôn giáo. Nhận thức của một số cán bộ, đảng viên, nhân dân về nội dung, ý nghĩa việc học tập và làm theo tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh chưa đầy đủ; chương trình “làm theo” của một số cấp uỷ cơ sở chưa sát với nhiệm vụ chính trị của từng địa phương, cơ quan, đơn vị. Tiến độ khắc phục một số khuyết điểm, hạn chế sau kiểm điểm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) ở một số cấp ủy cơ sở còn chậm so với kế hoạch đề ra. Một số đại biểu Hội đồng nhân dân chưa phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của người đại biểu. Việc đôn đốc, giám sát các cơ quan trong giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân có việc còn chậm. Công tác điều hành, quản lý của Ủy ban nhân dân các xã, phường trong quản lý trật tự đô thị, quy hoạch, giải phóng mặt bằng, công tác tôn giáo, tín ngưỡng, hoạt động văn hóa, cải cách hành chính có mặt còn hạn chế, bất cập; chính quyền một số nơi chưa nắm bắt và giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh ở cơ sở theo thẩm quyền. Một bộ phận nhỏ công chức, viên chức còn thiếu tinh thần trách nhiệm, gây phiền hà trong giải quyết thủ tục hành chính. Công tác giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội chưa thật sự rõ nét, việc nắm bắt tình hình, tâm tư nguyện vọng của đoàn viên, hội viên và nhân dân có mặt còn hạn chế. Việc triển khai góp ý xây dựng Đảng, chính quyền chưa thường xuyên, chưa tham gia được nhiều ý kiến vào các chương trình, kế hoạch, đề án của cấp ủy, chính quyền.

Những hạn chế trên xuất phát từ các nguyên nhân chủ yếu sau: Thành phố đang trong quá trình đô thị hóa nhanh, nhiều công trình trọng điểm được đầu tư xây dựng trên địa bàn, do đó phát sinh nhiều vướng mắc liên quan trực tiếp đến người dân, nhất là công tác quy hoạch, giải phóng mặt bằng. Cán bộ làm công tác đảng ở cấp ủy cơ sở là kiêm nhiệm, khối lượng công việc chuyên môn của một số cơ quan khá lớn nên thời gian dành cho công tác dân vận chưa được nhiều. Cơ sở vật chất, điều kiện và kinh phí hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là ở cơ sở còn khó khăn. Một số ít cấp uỷ cơ sở chưa thực sự quan tâm đúng mức đến công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Công tác tham mưu, năng lực thực tiễn trong thực thi nhiệm vụ, thái độ phục vụ Nhân dân của một số cán bộ có mặt còn hạn chế, thiếu chủ động. 

Để thực hiện nâng cao năng lực lãnh đạo trong công tác dân vận của các Đảng bộ xã, phường trên địa bàn thành phố Yên Bái trong thời gian tới, cần thực hiện các giải pháp sau:

Thứ nhất, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, hành động của cấp ủy đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên nhằm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của các Đảng bộ xã, phường, nhất là công tác dân vận.

Thường xuyên quan tâm quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc quan điểm “dân là gốc”; đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng; kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; củng cố, tăng cường niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức dân vận của các đảng bộ xã, phường. Từng đảng bộ, chi bộ, đảng viên phải trực tiếp làm công tác dân vận, thực hiện chế độ phân công từng đảng viên làm công tác dân vận, phụ trách địa bàn dân cư hoặc một số đối tượng cụ thể. Cấp ủy cơ sở đưa nội dung công tác dân vận vào sinh hoạt đảng và chương trình, kế hoạch công tác hằng tháng, quý, năm. Đảng viên phải làm gương lôi cuốn mọi người thực hiện tốt chức trách nhiệm vụ trong cơ quan, đơn vị và nghĩa vụ công dân nơi cư trú.

Các đảng bộ phường cần đẩy mạnh hơn nữa phong trào xây dựng nếp sống văn minh đô thị; vận động phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tuân thủ chính sách và pháp luật của Nhà nước, đảm bảo vệ sinh môi trường; đảm bảo an ninh, trật tự đô thị, phòng ngừa và chống tội phạm, tệ nạn xã hội. Các đảng bộ xã tiếp tục đẩy mạnh các phong trào đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế hộ gia đình, kinh tế trang trại, làm giàu chính đáng với phong trào xây dựng nông thôn mới…

Thứ hai, xây dựng đội ngũ cán bộ dân vận đáp ứng yêu cầu mới.

Tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ dân vận thật sự “trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm với dân”. Đây phải thật sự là những cán bộ, đảng viên gương mẫu vừa tận tụy, trách nhiệm, tâm huyết với công tác dân vận vừa phải là người có trình độ và kinh nghiệm trong giải quyết các công việc, tình huống trong mối quan hệ với nhân dân. Chú trọng xây dựng lực lượng nòng cốt, người có uy tín trong cộng đồng. Thường xuyên bồi dưỡng và cung cấp kiến thức mới, nhất là các kiến thức pháp luật và kỹ năng nắm bắt tâm tư, nguyện vọng hợp pháp, chính đáng của nhân dân, xử lý tình huống trong công tác dân vận cho đội ngũ cán bộ dân vận.

Đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, Nghị quyết Trung ường 4 khóa XII, Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII và việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và cuộc vận động phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Nêu cao vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên, thực hiện nói đi đôi với làm, chấp hành nghiêm túc chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.

Tiếp tục cử cán bộ, đảng viên và đoàn viên, hội viên các tổ chức chính trị - xã hội tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị; bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, nghiệp vụ công tác dân vận. Triển khai thực hiện có hiệu quả Kế hoạch của Ban Thường vụ Thành ủy về thực hiện Đề án số 05-ĐA/TU, ngày 12/12/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị và nghiệp vụ cho cán bộ, đảng viên ở sở sở; trọng tâm là đối tượng cấp ủy viên, bí thư chi bộ, cán bộ Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội ở xã, phường, giai đoạn 2021 - 2025. Nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên và cộng tác viên dư luận xã hội.

Thứ ba, phát huy hơn nữa vai trò của nhân dân tham gia xây dựng Đảng bộ, chính quyền và hệ thống chính trị ở các xã, phường trong sạch vững mạnh.

Phát huy quyền làm chủ của Nhân dân và quan tâm chăm lo đời sống của Nhân dân gắn liền với phát huy vai trò của Nhân dân trong giám sát và phản biện xã hội, đóng góp ý kiến của Mặt trận và các tổ chức chính trị xã hội, Nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh trong tình hình mới. Thường xuyên quan tâm chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm túc quy trình lấy ý kiến của Nhân dân góp ý vào các đề án, chương trình kinh tế - xã hội trước khi cơ quan có thẩm quyền ký ban hành.

Thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội với chính quyền, các cơ quan, ban, ngành cùng cấp góp phần quan trọng để Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội hoàn thành chức năng, nhiệm vụ theo quy định. Công tác Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội phải không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, nội dung và phương thức hoạt động; đi vào những vấn đề, lĩnh vực cụ thể, đặc biệt là những công việc liên quan trực tiếp đến quyền lợi chính đáng, thiết thực của đoàn viên, hội viên và người dân.

Thứ tư, nêu cao tinh thần trách nhiệm và sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị đối với công tác dân vận

Các đảng bộ xã, phường triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 66-NQ/TU ngày 10/12/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận; Chỉ thị số 09-CT/TU ngày 31/3/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tín ngưỡng, tôn giáo giai đoạn 2021-2025; Kế hoạch số 158-KH/TU, ngày 17/10/2022 của Thành ủy về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động và công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội thành phố Yên Bái giai đoạn 2022-2025... Tăng cường sự lãnh đạo, kiểm tra, giám sát của các Đảng ủy xã, phường đối với các chi bộ và thường xuyên tổng kết, rút kinh nghiệm công tác dân vận.

Duy trì nghiêm túc Quy chế đối thoại, Quy định tiếp dân của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền từ thành phố đến cơ sở trong việc xem xét giải quyết những kiến nghị, phản ánh của nhân dân. Xây dựng, nhân rộng mô hình, điển hình “Dân vận khéo” tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện hiệu quả hoạt động “Ngày cuối tuần cùng dân và doanh nghiệp” hằng năm.

Tăng cường trách nhiệm, vai trò của người đứng đầu cơ quan, tổ chức xã, phường trong việc thực hiện Quy chế dân chủ, sửa đổi lề lối làm việc với tinh thần thái độ hết lòng phục vụ nhân dân gắn với thực hiện kịp thời, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Thực hiện tốt phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước trong công tác tín ngưỡng, tôn giáo; hướng dẫn, giúp đỡ các tổ chức tôn giáo hoạt động theo đúng hiến chương, điều lệ của giáo hội và tuân thủ các quy định của pháp luật. Vận động chức sắc, tín đồ các tôn giáo sống tốt đời đẹp đạo, tích cực tham gia phong trào thi đua yêu nước, nâng cao tinh thần cảnh giác, chủ động ngăn ngừa, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu lợi dụng tôn giáo của các thế lực thù địch.

Với một số giải pháp đề xuất trên được thực hiện đồng bộ, hiệu quả, năng lực lãnh đạo trong công tác dân vận của các Đảng bộ xã, phường trên địa bàn thành phố Yên Bái trong thời gian tới sẽ có những chuyển biến tích cực góp phần thực hiện thành công mục tiêu xây dựng thành phố Yên Bái trở thành đô thị văn minh, sinh thái, là một trong các đô thị động lực của khu vực các tỉnh Tây Bắc có sức hấp dẫn, năng lực cạnh tranh cao theo hướng “xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc”.

ThS. Phạm Thị Lý

Khoa Nhà nước và pháp luật