Tóm tắt: Văn học, nghệ thuật là nhân học, vì vậy cần phản ánh đúng hơi thở của cuộc sống, làm nổi bật lên những màu sắc văn hóa rực rỡ đan cài, hòa quyện vào nhau theo chiều dài lịch sử xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của mỗi con người, mỗi vùng đất. Yên Bái là nơi “hội tụ sắc màu” của 30 dân tộc anh em cùng sinh sống, đoàn kết, giữ gìn, bảo tồn các giá trị văn hóa vượt qua bao thăng trầm lịch sử. Hiện nay, trong công cuộc đổi mới, đời sống của người dân đã được nâng lên từng bước rõ rệt, để làm rạng rỡ, tô đậm thêm những giá trị văn hóa của các dân tộc anh em, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, văn học, nghệ thuật Yên Bái nói chung và văn học, nghệ thuật dân tộc thiểu số tỉnh Yên Bái nói riêng cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, bám sát và phản ánh sâu sắc hơn nữa hiện thực đời sống của người dân để góp phần vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, cũng như gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của tỉnh và nước nhà trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay.

Từ khóa: Văn học; nghệ thuật; dân tộc thiểu số; gần dân; phản ánh hiện thực.

Trong văn hóa thì văn học, nghệ thuật (VHNT) là một loại hình quan trọng, là nhu cầu thiết yếu cần phải có, thể hiện khát vọng chân - thiện - mỹ của con người. Có thể nói VHNT là một trong những động lực nội sinh to lớn góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội và xây dựng, phát triển văn hóa con người. Với vai trò như vậy, VHNT mang sứ mệnh và trách nhiệm rất lớn. VHNT dân tộc thiểu số và miền núi ở Yên Bái là một bộ phận quan trọng của VHNT tỉnh nhà. Nếu như tỉnh Lào Cai có 25 dân tộc, Hà Giang có 19 dân tộc thì Yên Bái có tới 30 dân tộc cùng sinh sống, lao động và xây dựng quê hương theo hướng “xanh - hài hòa - bản sắc và hạnh phúc”, trong đó “bản sắc” là một thành tố rất quan trọng trong triết lý phát triển của tỉnh Yên Bái.

Do có nhiều dân tộc, nên Yên Bái có nhiều di sản văn hóa, lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số ở khu vực Tây Bắc. Đây cũng là vùng đất lưu giữ những giá trị lịch sử lâu đời, với hình sông, thế núi đa dạng cùng văn hóa đặc sắc của các dân tộc, đã tạo nên nguồn cảm hứng cho nhiều sáng tác VHNT. Đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh Yên Bái thông qua hình tượng VHNT đã phản ánh hiện thực, làm cho hiện thực đời sống người dân trở nên sinh động, phong phú, cuốn hút người đọc. VHNT dân tộc thiểu số tỉnh Yên Bái vì thế mang màu sắc riêng góp vào VHNT cả nước thành một vườn hoa đa sắc, quảng bá vẻ đẹp của mảnh đất, con người Yên Bái; lưu truyền, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc tỉnh Yên Bái; nói lên tiếng nói, tâm tư nguyện vọng của nhân dân; làm phong phú thêm thế giới quan, nhân sinh quan của con người ở vùng đất này với các giá trị Chân, Thiện, Mỹ đúng đắn. 

Trong bài phát biểu dự Đại hội lần thứ IX Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam - một sự kiện chính trị - văn hóa quan trọng của giới VHNT Việt Nam, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã viết “Mỗi văn nghệ sĩ cần bám sát hiện thực cuộc sống để sáng tạo, làm sao cho mỗi tác phẩm của mình phản ánh chân thực cuộc sống, làm cho người đọc sau khi gấp sách lại đều cảm thấy mạch đời đập dưới bìa sách đóng như mạch máu đập dưới làn da”[1]. Đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh Yên Bái, đặc biệt là đội ngũ văn nghệ sĩ dân tộc thiểu số cần nhận thức rõ rằng bám sát hiện thực, phản ánh đúng hiện thực, lấy cuộc sống là “nơi bắt đầu và là nơi đi tới” là yêu cầu quan trọng của tác phẩm VHNT. Vì vậy, người sáng tác VHNT phải mài giũa, trau chuốt khéo léo tác phẩm của mình để tác phẩm không phải chỉ là sự sao chép đời sống một cách cứng nhắc, vô hồn. Muốn có những tác phẩm có giá trị, sinh động, sống mãi trong lòng người đọc, người xem, người cảm thụ thì người sáng tác cần phải gắn bó máu thịt, lấy mảnh đất, con người nơi mình sinh sống là mạch nguồn cảm hứng; thông qua tác phẩm nói lên tiếng nói của đông đảo quần chúng, làm bật lên tính nhân văn, cái đẹp, cái thiện, tinh thần đấu tranh không khoan nhượng với cái xấu, cái trái đạo đức, trái thuần phong, mỹ tục của cha ông ta…

Thời gian qua, đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh Yên Bái với tinh thần trách nhiệm cao, cảm hứng sáng tạo mạnh mẽ đã góp phần khẳng định giá trị đích thực của văn hóa truyền thống dân tộc thông qua những tác phẩm VHNT mang bản sắc dân tộc độc đáo, đầy mỹ cảm. Có thể kể đến những tác giả với những tác phẩm như: trong lĩnh vực văn học, nhà văn Hoàng Thế Sinh với các tiểu thuyết “Thuốc phiện và lửa”, “Rừng thiêng”…phản ánh trọn vẹn, sinh động bối cảnh, không gian vùng dân tộc miền núi; tiểu thuyết của tác giả Trần Cao Đàm đưa hiện thực văn hóa, lịch sử vùng Văn Chấn - Mường Lò vào các sáng tác của mình; trong Nhiếp ảnh, đề tài dân tộc thiểu số, miền núi cũng được thể hiện rõ nét trong sáng tác của các nghệ sĩ như: Thanh Miền, Vũ Chiến, Hoàng Đô, Tuấn Nghĩa, Thái Hoàng, Lê Bác Đạt…; các tác giả Hà Bích Thảo, Hoàng Anh Đậu chú ý khai thác và phát triển từ vốn văn hóa văn nghệ của đồng bào dân tộc, vùng cao tạo nên các tiết mục, chương trình giàu chất liệu dân gian, dân ca, dân vũ của đồng bào dân tộc thiểu số miền núi Yên Bái và giành được nhiều giải thưởng; trong mỹ thuật có Nguyễn Đình Thi, Quách Hùng, Trần Quang Minh…; biên đạo múa có Nguyễn Việt Hùng; trong sân khấu điện ảnh có Y Nguôn… Điều đáng nói là, nhiều tác phẩm đoạt các giải thưởng của tỉnh và của khu vực, thậm chí của toàn quốc chủ yếu là tác phẩm sáng tác về đề tài dân tộc thiểu số và miền núi. Để có những thành tựu như trên, không thể không kể đến vai trò của Chi hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam tỉnh Yên Bái, từ khi thành lập Chi hội đã thu hút đông đảo văn nghệ sĩ tham gia, trở thành nòng cốt trong sáng tạo văn học nghệ thuật về đề tài dân tộc và miền núi. Nhiều tác phẩm của các thành viên được Chi hội hỗ trợ và đoạt được giải thưởng ở địa phương, các Hội trung ương; riêng giải thưởng của Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, thành viên của Chi hội đạt 19 giải (05 giải B, 06 giải C, 07 giải khuyến khích, 01 tặng thưởng); có 08 tác giả được kết nạp vào Hội Trung ương. Chi hội phối hợp với Hội Liên hiệp VHNT tỉnh và các cơ quan, địa phương, tổ chức được 03 cuộc hội thảo, tọa đàm về tác giả, tác phẩm, cử đại diện đi dự các cuộc hội thảo do Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam tổ chức tại Sơn La tháng 11 năm 2016, tại Hà Nội tháng 12 năm 2016, tại thị trấn Sa Pa (Lào Cai) tháng 12 năm 2018. Tháng 12 năm 2019, Chi hội tổ chức chuyến đi thực tế cho hội viên tại xã Xuân Lai (huyện Yên Bình), tham dự các nghi lễ dân gian truyền thống và lễ hát Pụt của dân tộc Tày. Các hội viên của Chi hội đã đi dự nhiều trại sáng tác của địa phương, Trung ương từ đó hoàn thành nhiều tác phẩm có chất lượng tốt, giá trị nghệ thuật cao, được công chúng đón nhận.

Tạp chí Văn nghệ Yên Bái vùng cao - ấn phẩm do chi hội Nhà báo Tạp chí Văn Nghệ Yên Bái xuất bản

Tuy nhiên, hiện nay vấn đề đặt ra đối với cả nước nói chung và tỉnh Yên Bái nói riêng là số lượng tác giả sáng tác VHNT về đề tài dân tộc thiểu số còn mỏng, số lượng tác giả trẻ còn ít (trong số 1.041 hội viên Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, số hội viên dưới 35 tuổi chỉ chiếm 1%, hội viên từ 36-45 tuổi chiếm 7%), chủ yếu là các tác giả đã cao tuổi, tác giả là người dân tộc thiểu số cũng rất hiếm hoi, số tác giả trẻ triển vọng là người dân tộc thiểu số dù đã có ý thức và rất nỗ lực sáng tác bằng tiếng dân tộc mình để góp phần vào việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ, nhưng cho đến nay, họ vẫn chưa có tác phẩm nào viết bằng tiếng dân tộc thiểu số thực sự được bạn đọc chú ý; tại tỉnh Yên Bái có những tác giả với những tác phẩm gây tiếng vang lớn trong làng văn học nghệ thuật nhưng nay đã tạ thế như nhà văn Hoàng Hạc với “Ké Nàm”, “Xứ lạ mường trên”, “Sông gọi”, “Hạt giống mới”…; Hoàng Hữu Sang với “Cửa rừng”, “Chuyện lạ ở bản Coóc”, “Ông nội”…; số lượng tác phẩm bằng tiếng dân tộc thiểu số, hoặc các tác phẩm song ngữ bằng tiếng dân tộc thiểu số và tiếng phổ thông càng ngày càng ít (ngoại trừ tác giả Địch Ngọc Lân là người dân tộc Nùng, thì nhiều tác phẩm tiêu biểu đạt các giải thưởng lớn đều của tác giả dân tộc Tày, chủ yếu viết về văn hóa, đời sống của dân tộc Tày). Các tác phẩm VHNT về các dân tộc thiểu số khác đều do các tác giả là người Kinh sáng tác. Về số lượng, Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật tỉnh Yên Bái có 15 hội viên là người dân tộc thiểu số trên tổng số 153 hội viên (chiếm 9%). Trong đó, 11 hội viên sinh hoạt trong Chi hội văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam tỉnh Yên Bái, bao gồm 1 hội viên dân tộc Mông, 1 hội viên dân tộc Nùng, 2 hội viên dân tộc Dao, 7 hội viên dân tộc Tày. Như vậy, chỉ bốn dân tộc có các tác giả tham gia sáng tác VHNT. Ngoài đội ngũ nghệ nhân biểu diễn, truyền dạy và đội ngũ nghiên cứu, sưu tầm văn hóa dân gian còn 26 dân tộc thiểu số khác không có tác giả sáng tác. Bất cập hơn là rất nhiều dân tộc có dân số đông, có bề dày về văn hóa vẫn không có tác giả người dân tộc mình như người Thái, Mường, Cao Lan... Trong khi đó, để giữ gìn bản sắc riêng có của mỗi dân tộc thì chính tác giả người dân tộc đó mới là những người lưu giữ, truyền tải tốt nhất những nét đặc trưng văn hóa…. Bên cạnh đó, chưa có nhiều tác phẩm thực sự lay động lòng người, chưa gây tiếng vang lớn, số lượng, chất lượng tác phẩm chưa đáp ứng được nhu cầu thưởng thức của người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số. Những vấn đề của cuộc sống đang diễn ra hôm nay nếu không được ghi lại bằng những tác phẩm VHNT thì nguy cơ mai một hoặc đánh mất bản sắc dân tộc là không thể tránh khỏi, các thế lực thù địch nhân cơ hội này để truyền bá văn hóa ngoại lai, tuyên truyền những luận điệu xuyên tạc về lịch sử, văn hóa, truyền thống của các dân tộc anh em nhằm mục đích chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, từ đó chống phá công cuộc đổi mới và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến vấn đề này như: vai trò của VHNT trong việc xây dựng, phát triển văn hóa, con người đồng bào dân tộc thiểu số chưa được chú trọng, phát huy; một số tác giả, nhà sản xuất, phát hành, xuất bản còn chạy theo thị hiếu thị trường với mục đích thu lợi nhuận; các tác phẩm tốt, có chiều sâu, mang đậm dấu ấn nghệ thuật, thẩm mỹ lại ít được công chúng quan tâm, một số tác phẩm hay không đến được công chúng vì chưa được quảng bá, giới thiệu một cách hiệu quả… Ngoài ra, hoạt động nghiên cứu, phê bình, lý luận VHNT trong đề tài về dân tộc thiểu số chưa được chú trọng, nên đôi khi việc đánh giá, thẩm định tác giả, tác phẩm còn nhiều khiếm khuyết, thiếu chính xác, và một nguyên nhân nữa mà ngay đầu đề bài viết đã nhắc đến là các tác phẩm VHNT xa rời thực tế, không bám sát đời sống hiện thực của đồng bào vùng cao, một số văn nghệ sĩ có cái nhìn phiến diện về đời sống đồng bào do ngại khó, ngại khổ, không chịu “lăn xả”, cùng sống và lao động với đồng bào các dân tộc thiểu số tại những vùng đất khó khăn về nhiều phương diện nên phản ánh sai lệch hoặc không phản ánh hết những giá trị văn hóa của các dân tộc vì vậy các tác phẩm đó không được chính đồng bào các dân tộc thiểu số đón nhận. Một số tác giả người dân tộc lại không bám vào cái gốc văn hóa của dân tộc mình, sáng tác theo lối mòn phổ thông hoặc viết sang các dân tộc khác nên đánh mất bản sắc. 

Tác phẩm ”Vòng bạc của người Mông” - Nhiếp ảnh gia Thanh Miền đoạt Huy chương Vàng cuộc thi Nhiếp ảnh New world lần 1 năm 2022

Trong giai đoạn tới, cần phải nhận thức rõ VHNT các dân tộc thiểu số chứa đựng nhiều nét riêng độc đáo làm nên sự đa dạng trong nền văn hóa Việt Nam, rất nhiều vốn quý của các tộc người chưa được biết đến, chưa được khơi gợi và phát huy. Đối với tỉnh Yên Bái, là cửa ngõ “phên dậu” của khu vực Tây Bắc của Tổ quốc, có ý nghĩa quan trọng về kinh tế, chính trị, văn hóa, quốc phòng, an ninh. VHNT cùng với các bộ phận khác của văn hóa có vai trò kết nối mỗi người dân thuộc các dân tộc khác nhau tạo thành khối đại đoàn kết, nỗ lực phấn đấu xây dựng tỉnh nhà trở thành tỉnh khá trong vùng vào năm 2025 và nằm trong nhóm tỉnh phát triển hàng đầu của vùng Trung du và miền núi phía Bắc vào năm 2030. Bên cạnh đó, VHNT dân tộc thiểu số còn góp phần bảo vệ vững chắc nền độc lập, giữ gìn an ninh trật tự, xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, vì vậy rất cần chú trọng đến việc tổ chức vun đắp, bồi dưỡng, đào tạo những tài năng về VHNT, đặc biệt là những tác giả, tác phẩm về đời sống của người dân vùng cao, người dân tộc thiểu số của tỉnh. Gìn giữ những giá trị tốt đẹp, nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc chính là những “tài sản vô giá” để lại cho muôn đời sau, là hoạt động “xây để chống”, ngăn ngừa không cho bất kỳ thế lực thù địch nào lợi dụng VHNT để chia rẽ, kích động, chống phá. Vậy, để những tác phẩm VHNT nói lên “tiếng nói của đời sống” đáp ứng nhu cầu đổi mới và phát triển của địa phương, thiết nghĩ cần tập trung một số nội dung sau:

Một là, đối với chủ thể sáng tạo, mỗi văn nghệ sỹ ngoài tài năng, năng khiếu, phải rèn luyện đạo đức cách mạng, phấn đấu trở thành người nghệ sĩ - chiến sĩ thời đại mới với đầy đủ ý thức trách nhiệm, bổn phận đối với dân tộc, nhân dân, đất nước.

Người nghệ sĩ phải gần dân, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của nhân dân, bám sát hiện thực cuộc sống, sẵn sàng tới những vùng sâu, vùng xa nơi đời sống con người còn thiếu thốn về mặt vật chất nhưng lại là nơi bảo tồn những tư liệu tinh thần quý giá của lịch sử văn hóa vừa phong phú, đa dạng vừa đặc sắc, điển hình để có những tác phẩm thật sự “đời”. Đội ngũ văn nghệ sĩ phải như “người thư ký trung thành của thời đại”[2], luôn lắng nghe, thấu hiểu, phản ánh kịp thời những sự kiện quan trọng của đời sống kinh tế - xã hội, những tâm tư, mong ước, cả những khó khăn, vất vả của Nhân dân, những tấm gương vượt khó, thoát nghèo vươn lên làm giàu chính đáng, những câu chuyện về phòng, chống tảo hôn, hôn nhận cận huyết, xuất cảnh trái phép; vấn đề lai căng, xói mòn văn hóa; bảo vệ rừng, môi trường…ở cộng đồng dân tộc thiểu số. Việc xây dựng đội ngũ, nâng cao chất lượng tác giả, tác phẩm VHNT về dân tộc thiểu số và miền núi là việc làm hết sức quan trọng để giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc miền núi. Bản sắc văn hóa ấy là linh hồn, là cội nguồn của sự trường tồn, là mục tiêu quan trọng góp phần xây dựng văn hóa con người trong thời kỳ mới.

Đội ngũ văn nghệ sĩ trẻ, đặc biệt là văn nghệ sĩ trẻ người dân tộc thiểu số cần nỗ lực nâng cao trình độ, không ngừng học tập, rèn giũa “bút lực”, nâng cao đạo đức cách mạng và bản lĩnh chính trị, hướng ngòi bút vào những đề tài vùng cao, miền núi, ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên, con người Yên Bái bằng chính tiếng của dân tộc mình. Sử dụng ngòi bút như một “vũ khí’’ để thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong thời kỳ mới, phản ánh trung thực sự chuyển mình của thời đại với nhiều vấn đề còn đang nảy sinh cần làm sáng tỏ để xây dựng nền VHNT cách mạng vừa đậm đà bản sắc dân tộc vừa đại chúng; đấu tranh với cái cũ, cái lạc hậu, hướng tới những mục tiêu xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Hai là, đối với công chúng - người tiếp nhận, thưởng thức các tác phẩm VHNT cũng cần thường xuyên bồi dưỡng năng lực cảm thụ văn hóa, nghệ thuật, xây dựng cho bản thân thị hiếu, thẩm mỹ lành mạnh, đón nhận những tác phẩm của tác giả người dân tộc thiểu số và những tác phẩm viết về đề tài dân tộc thiểu số với tâm thế sẵn sàng tiếp nhận cái mới, cái khác biệt trong văn hóa. Tìm hiểu văn hóa, cảnh sắc, lịch sử đời sống của con người các vùng đất khác nhau trong tỉnh; sẻ chia, giúp đỡ, tôn trọng sự khác biệt về phong tục, tập quán, lối sống, cũng như tìm hiểu để rõ thêm nguồn gốc, sự phát triển của các giá trị văn hóa của mỗi dân tộc, từ đó thêm gắn bó với con người, mảnh đất Yên Bái, tăng cường khối đại đoàn kết, đấu tranh với các thế lực thù địch đang lợi dụng văn học nghệ thuật để thực hiện “chiến lược diễn biến hoà bình” trên lĩnh vực tư tưởng, cùng chung sức phấn đấu xây dựng tỉnh nhà phát triển theo con đường mà Đảng, Bác Hồ và Nhân dân ta đã lựa chọn. Tham gia, ủng hộ về vật chất cũng như tinh thần đối với các hoạt động sáng tác VHNT dân tộc thiểu số để tiếp thêm động lực cho đội ngũ văn nghệ sĩ người dân tộc thiểu số, đội ngũ văn nghệ sĩ trẻ viết về đề tài dân tộc thiểu số tiếp tục sự nghiệp sáng tác và cống hiến. Đối với công chúng là người dân tộc thiểu số thì họ vừa là đối tượng của sáng tác vừa là người cảm thụ các tác phẩm VHNT thì cần giữ gìn phát huy những nét đẹp, giá trị truyền thống đặc trưng của dân tộc mình; ủng hộ, sử dụng, truyền bá các tác phẩm VHNT trong cộng đồng để lan tỏa sức sống của các tác phẩm một cách rộng rãi, góp phần nâng cao đời sống tinh thần nói chung, thẩm mỹ nói riêng cho đồng bào dân tộc mình, chống lại những tác động của sự phản văn hóa, văn hóa phẩm đồi trụy, góp phần vào chương trình xây dựng nông thôn mới vùng miền núi, dân tộc.

Ba là, các nhà quản lý, lãnh đạo, tham mưu văn hóa, văn nghệ cần nâng cao năng lực, hiểu biết về lĩnh vực VHNT dân tộc thiểu số. Tránh tình trạng có những ứng xử chưa phù hợp đối với tác giả, tác phẩm, làm mất đi môi trường thuận lợi, mất sự kích thích sức sáng tạo đối với văn nghệ sỹ. Tạo điều kiện để người nghệ sĩ sáng tạo VHNT nói chung văn nghệ sĩ người dân tộc thiểu số nói riêng được đi sâu, đi sát đời sống của đồng vào vùng cao.

Bảo tồn và phát triển văn hóa, văn học nghệ thuật các dân tộc, vùng cao trong tỉnh nói riêng, góp phần phát triển văn hóa các dân tộc nói chung cũng là một biện pháp tuyên truyền các chủ trương, chính sách về dân tộc, miền núi của Đảng và Nhà nước tới đông đảo đồng bào tỉnh Yên Bái. Đề cương văn hóa năm 1943 của Đảng đã khẳng định, nghệ thuật là một thành tố đặc biệt của văn hóa mà Đảng cần phải lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng để tập hợp sức mạnh của quần chúng, vì vậy hệ thống chính trị và những cơ quan, đơn vị có chức năng, nhiệm vụ liên quan đến lĩnh vực văn hóa, VHNT cần chú trọng làm tốt vai trò của mình, bám sát sự chỉ đạo, lãnh đạo, định hướng của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và các đơn vị chức năng trong việc ban hành chế độ, chính sách, định hướng hoạt động, xây dựng đội ngũ cán bộ để tạo điều kiện cho văn nghệ sĩ của tỉnh có thể tự do sáng tạo, xây dựng nền VHNT xã hội chủ nghĩa đáp ứng nhu cầu tinh thần cho mọi người dân trong tỉnh.

Có những giải pháp thiết thực trong tìm kiếm, phát hiện, bồi dưỡng lực lượng văn nghệ sĩ tập hợp trong Liên hiệp VHNT tỉnh Yên Bái và Chi hội VHNT dân tộc thiểu số khắp các huyện, thị, cơ quan, ban, ngành trong tỉnh, đặc biệt là đội ngũ tác giả trẻ, tác giả người dân tộc thiểu số thông qua các trại sáng tác, các cuộc thi, các lớp tập huấn, các buổi hội thảo, tọa đàm; các cuộc thi theo chủ đề, trao thưởng hàng năm…. Xây dựng, bồi dưỡng lực lượng nòng cốt này về kỹ năng và năng lực sáng tác, tạo nên sự đa dạng, phong phú và chất lượng của các tác phẩm VHNT. Hỗ trợ về kinh phí xuất bản, công bố, quảng bá các tác phẩm sáng tác về đề tài dân tộc thiểu số và miền núi để động viên khích lệ, tạo điều kiện thuận lợi để các tác giả là người dân tộc thiểu số hoặc đa số hăng say sáng tạo.   

Đưa nội dung giáo dục về VHNT dân tộc thiểu số tỉnh Yên Bái vào chương trình giáo dục của hệ thống các trường phổ thông nói chung và hệ thống trường dành cho con em người dân tộc thiểu số nói riêng với nội dung, phương pháp giảng dạy phù hợp, mời các chuyên gia về lĩnh vực VHNT, các tác giả người dân tộc thiểu số có uy tín tham gia giảng dạy, truyền thụ các tác phẩm VHNT về đề tài dân tộc thiểu số của tỉnh, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về đề tài này để bồi dưỡng đội ngũ văn nghệ sĩ kế cận và nâng cao trình độ cảm thụ, đánh giá VHNT cho các độc giả tương lai của tỉnh….

Quan tâm tới việc sử dụng internet, mạng xã hội trong việc truyền bá, lưu giữ các tác phẩm VHNT dân tộc thiểu số tới đông đảo nhân dân trong và ngoài tỉnh, cũng như trong nước và quốc tế đáp ứng yêu cầu hội nhập về văn hóa trong thời kỳ cách mạng khoa học và công nghệ đang phát triển rất nhanh chóng; góp phần củng cố và phát huy nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc và khối đại đoàn kết dân tộc, tình yêu quê hương, đất nước, gắn bó cùng phát triển của cộng đồng các dân tộc Việt Nam trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Tiến hành điều tra, khảo sát, nghiên cứu, sưu tầm, xây dựng hệ thống tư liệu, xuất bản, phát hành và quảng bá các công trình VHNT về các dân tộc thiểu số của tỉnh dưới dạng sách in, sách điện tử, phim tài liệu, hệ thống thư viện số….

Dân tộc và miền núi tỉnh Yên Bái vẫn đang là mảnh đất giàu tiềm năng đợi chờ các văn nghệ sĩ khai phá để tạo nên những tác phẩm sống mãi với thời gian. Những tác phẩm ấy cần “khơi dậy ở mỗi con người lòng tự hào dân tộc; lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, niềm tin vào lý tưởng và đường lối của Đảng”[3], “động viên, cổ vũ con người tự hào và phát huy truyền thống anh hùng của dân tộc, cùng nhau hướng tới mục đích chung, xây dựng đất nước ngày càng tươi đẹp”[4]. Để làm được điều ấy thì cần gần dân, bám sát “mảnh đất hiện thực”, thấu hiểu từng vùng đất, cảnh đời, giá trị văn hóa độc đáo, riêng có của từng dân tộc trong sự phát triển của nền văn hóa chung để không còn những tác phẩm thiếu chất liệu sống của đời thực “lửng lơ giữa trời”, thay vào đó là những tác phẩm thực sự có giá trị văn hóa, nghệ thuật, được đông đảo quần chúng đón nhận, làm cho những nét đẹp văn hóa của từng dân tộc được khắc họa rõ nét, truyền nguồn cảm hứng, khát vọng phấn đấu xây dựng tỉnh Yên Bái phát triển nhanh, bền vững đến với mỗi người dân.

Ths. Nguyễn Thu Hương

Giảng viên Khoa Lý luận cơ sở

Chú thích tài liệu trích dẫn