Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ số 36/2024/QH15 được Quốc hội khoá XV, thông qua ngày 27/6/2024 có hiệu lực từ ngày 01/01/2025 thay thế Luật Giao thông đường bộ năm 2008; luật có 9 chương, 89 điều. Luật Luật trật tự, an toàn giao thông đường bộ số 36/2023/QH15 có nhiều điểm mới so với Luật Giao thông đường bộ năm 2008. Dưới đây là một số điểm mới về Quy tắc giao thông đường bộ tại chương 2 của Luật.
Chương 2: Quy tắc giao thông đường bộ
1. Quy tắc chung tham gia giao thông đường bộ (Điều 10)
Luật 2024 kế thừa quy định của Luật 2008 như: Người tham gia giao thông đường bộ phải đi bên phải theo chiều đi của mình, đi đúng làn đường, phần đường quy định, chấp hành báo hiệu đường bộ và các quy tắc giao thông đường bộ khác.
Đồng thời, bổ sung quy định:
Người lái xe và người được chở trên xe ô tô phải thắt dây đai an toàn tại những chỗ có trang bị dây đai an toàn khi tham gia giao thông đường bộ (Luật 2008 chỉ bắt buộc người ngồi hàng ghế trước phải thắt dây an toàn).
Khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 mét trên xe ô tô không được cho trẻ em ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ loại xe ô tô chỉ có một hàng ghế; người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em
2. Chấp hành báo hiệu đường bộ (Điều 11)
Luật 2024 đã gộp Điều 10. Hệ thống báo hiệu đường bộ, Điều 11. Chấp hành báo hiệu đường bộ, thành quy định chấp hành báo hiệu đường bộ, đồng thời bổ sung một số nội dung mới như:
- Báo hiệu đường bộ bổ sung: đinh phản quang, tiêu phản quang, cột Km, cọc H; thiết bị âm thanh báo hiệu đường bộ.
- Người tham gia giao thông đường bộ phải chấp hành báo hiệu đường bộ theo thứ tự ưu tiên từ trên xuống dưới như sau:
+ Hiệu lệnh của người điều khiển giao thông;
+ Tín hiệu đèn giao thông;
+ Biển báo hiệu đường bộ;
+ Vạch kẻ đường và các dấu hiệu khác trên mặt đường;
+ Cọc tiêu, tường bảo vệ, rào chắn, đinh phản quang, tiêu phản quang, cột Km, cọc H;
+ Thiết bị âm thanh báo hiệu đường bộ.
3. Chấp hành quy định về tốc độ và khoảng cách giữa các xe (Điều 12)
Luật 2024 đã bổ sung một số quy định mới về tốc độ và khoảng cách giữa các xe như:
- Người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phải bảo đảm tốc độ phù hợp điều kiện của cầu, đường, mật độ giao thông, địa hình, thời tiết và các yếu tố ảnh hưởng khác để bảo đảm an toàn.
- Người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phải quan sát, giảm tốc độ hoặc dừng lại để bảo đảm an toàn trong các trường hợp sau đây:
+ Tại nơi có vạch kẻ đường hoặc báo hiệu khác dành cho người đi bộ hoặc tại nơi mà người đi bộ, xe lăn của người khuyết tật đang qua đường;
+ Có báo hiệu cảnh báo nguy hiểm hoặc có chướng ngại vật trên đường;
+ Chuyển hướng xe chạy hoặc tầm nhìn bị hạn chế;
+ Nơi đường bộ giao nhau cùng mức với đường bộ, đường bộ giao nhau cùng mức với đường sắt; đường hẹp, đường vòng, đường quanh co, đường đèo, dốc;
+ Nơi cầu, cống hẹp, đập tràn, đường ngầm, hầm chui, hầm đường bộ…
4. Sử dụng làn đường (Điều 13)
Cơ bản Luật 2024 kế thừa Luật 2008 quy định về sử dụng làn đường như: Phương tiện tham gia giao thông đường bộ di chuyển với tốc độ thấp hơn phải đi về bên phải theo chiều đi của mình; Trên đường có nhiều làn đường cho xe đi cùng chiều được phân biệt bằng vạch kẻ phân làn đường, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phải cho xe đi trong một làn đường và chỉ được chuyển làn đường ở những nơi cho phép…
Đồng thời, Luật 2024 bổ sung quy định: mỗi lần chuyển làn đường chỉ được phép chuyển sang một làn đường liền kề. Trên làn đường dành riêng cho một loại phương tiện hoặc một nhóm loại phương tiện, người điều khiển loại phương tiện khác không được đi vào làn đường đó.
Nghị định 100/2019/NĐ-CP về xử phạt VPHC lĩnh vực giao thông đường bộ
Bổ sung và quy định rõ: khi chuyển làn đường phải có tín hiệu báo trước; phải quan sát bảo đảm khoảng cách an toàn với xe phía trước, phía sau và hai bên mới được chuyển làn (quy định Luật 2008 chỉ chuyển làn khi đảm bảo an toàn).
5. Vượt xe và nhường đường cho xe xin vượt (Điều 14)
Luật 2024 bổ sung khái niệm vượt xe, theo đó: Vượt xe là tình huống giao thông trên đường mà mỗi chiều đường xe chạy chỉ có một làn đường dành cho xe cơ giới, xe đi phía sau di chuyển sang bên trái để di chuyển lên trước xe phía trước.
Luật 2024 kế thừa Luật 2008 về quy tắc vượt xe bên trái, trừ một số trường hợp được vượt bên phải: trường hợp khi xe phía trước có tín hiệu rẽ trái hoặc đang rẽ trái hoặc khi xe chuyên dùng đang làm việc trên đường mà không thể vượt bên trái thì được vượt về bên phải.
6. Chuyển hướng xe (Điều 15)
Luật 2024 bổ sung khái niệm Chuyển hướng xe, theo đó chuyển hướng xe là tình huống giao thông mà xe rẽ trái hoặc rẽ phải hoặc quay đầu xe.
Luật 2024 cơ bản kế thừa Luật 2008 về chuyển hướng xe, tuy nhiên bổ sung thêm nội dung như: Trước khi chuyển hướng, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phải quan sát, bảo đảm khoảng cách an toàn với xe phía sau. Tín hiệu báo hướng rẽ hoặc tín hiệu bằng tay phải sử dụng liên tục trong quá trình chuyển hướng.
Bổ sung thêm trường hợp không được quay đầu xe như: Không được quay đầu xe trên đường một chiều.
7. Lùi xe (Điều 16)
Cơ bản Luật 2024 kế thừa Luật 2008 về quy định lùi xe, chỉ bổ sung trường hợp Không được lùi xe ở đường một chiều.
8. Dừng xe, đỗ xe (Điều 18)
Cơ bản Luật 2024 kế thừa Luật 2008 về quy định dừng xe, đỗ xe. Tuy nhiên bổ sung làm rõ thêm quy định về dừng xe như: Khi dừng xe không được tắt máy và không được rời khỏi vị trí lái, trừ trường hợp rời khỏi vị trí lái để đóng, mở cửa xe, xếp dỡ hàng hóa, kiểm tra kỹ thuật xe nhưng phải sử dụng phanh đỗ xe hoặc thực hiện biện pháp an toàn khác.
9. Mở cửa xe (Điều 19)
Đây là quy định mới của Luật 2024, theo đó:
- Chỉ được mở cửa xe khi xe đã dừng, đỗ.
- Trước khi mở cửa xe, người mở cửa phải quan sát phía trước, phía sau và bên phía mở cửa xe, khi thấy an toàn mới được mở cửa xe, ra khỏi xe; không để cửa xe mở nếu không bảo đảm an toàn.
10. Sử dụng đèn (Điều 20)
Luật Giao thông đường bộ chưa quy định cụ thể, nằm rải rác ở một số điều Luật 2024 quy định cụ thể việc bật đèn và các trường hợp phải tắt đèn chiếu xa, bật đèn chiếu gần.
- Người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ phải bật đèn chiếu sáng phía trước trong thời gian từ 18 giờ ngày hôm trước đến 06 giờ ngày hôm sau hoặc khi có sương mù, khói, bụi, trời mưa, thời tiết xấu làm hạn chế tầm nhìn.
- Người lái xe, người điều khiển xe máy chuyên dùng phải tắt đèn chiếu xa, bật đèn chiếu gần trong các trường hợp sau đây:
+ Khi gặp người đi bộ qua đường;
Quy định về sử dụng đèn khi tham gia giao thông
+ Khi đi trên các đoạn đường qua khu đông dân cư có hệ thống chiếu sáng đang hoạt động;
+ Khi gặp xe đi ngược chiều, trừ trường hợp dải phân cách có khả năng chống chói;
+ Khi chuyển hướng xe tại nơi đường giao nhau.
11. Quy định cụ thể 2 trường hợp Sử dụng tín hiệu còi (Điều 21)
Luật 2008 quy định rải rác việc sử dụng còi ở các điều luật khác nhau. Luật 2024 đã gom lại và quy định chỉ được sử dụng tín hiệu còi của phương tiện tham gia giao thông đường bộ trong 2 trường hợp:
- Báo hiệu cho người tham gia giao thông đường bộ khi xuất hiện tình huống có thể mất an toàn giao thông;
- Báo hiệu chuẩn bị vượt xe.
12. Qua phà, qua cầu phao (Điều 23)
Cơ bản Luật 2024 kế thừa quy định Luật 2008 quy định về quy tắc khi qua phà, qua cầu phao. Luật 2024 còn bổ sung thêm quy định Khi qua cầu phao, phải chấp hành quy định sau đây:
- Xe cơ giới, xe máy chuyên dùng phải đi theo một hàng theo chiều di chuyển, không gây cản trở người, phương tiện đi ngược chiều;
- Xe thô sơ, người đi bộ phải đi sát về phía bên phải theo chiều đi của mình, không gây cản trở xe cơ giới, xe máy chuyên dùng;
- Xe cơ giới, xe máy chuyên dùng, xe thô sơ, người đi bộ phải tuân thủ hướng dẫn của người điều khiển giao thông.
13. Quy định về xếp hàng hóa trên xe thô sơ (Khoản 5, Điều 31)
Luật 2024 đã bổ sung quy định hàng hóa xếp trên xe thô sơ phải bảo đảm an toàn, không gây cản trở giao thông và che khuất tầm nhìn của người điều khiển. Hàng hóa xếp trên xe không vượt quá 1/3 chiều dài thân xe và không vượt quá 01 mét phía trước và phía sau xe; không vượt quá 0,4 mét mỗi bên bánh xe (Luật năm 2008 quy định chung là Hàng hóa xếp trên xe thô sơ phải bảo đảm an toàn, không gây cản trở giao thông và che khuất tầm nhìn của người điều khiển).
14. Người điều khiển, dẫn dắt vật nuôi, điều khiển xe vật nuôi kéo đi trên đường bộ (Điều 32)
Trên cơ sở kế thừa Luật 2008 về điều khiển, dẫn dắt vật nuôi đi trên đường bộ, Luật 2024 bổ sung quy định không được thả vật nuôi trên đường bộ; quy định điều khiển xe vật nuôi kéo đi trên đường bộ.
15. Người lái xe, người được chở, hàng hóa xếp trên xe mô tô, xe gắn máy (Điều 33)
Luật 2024 cơ bản kế thừa Luật năm 2008 về các trường hợp xe mô tô, xe gắn máy được chở tối đa 02 người, tuy nhiên có sửa đổi về độ tuổi (thay đổi từ 14 tuổi xuống còn 12 tuổi), đồng thời bổ sung trường hợp người già yếu hoặc người khuyết tật, cụ thể:
Người lái xe mô tô hai bánh, xe gắn máy chỉ được chở một người, trừ những trường hợp sau thì được chở tối đa hai người:
+ Chở người bệnh đi cấp cứu;
+ Áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật;
+ Trẻ em dưới 12 tuổi;
+ Người già yếu hoặc người khuyết tật.
Luật 2024 bổ sung quy định: Xe mô tô, xe gắn máy không được xếp hàng hóa vượt quá chiều rộng giá đèo hàng về mỗi bên 0,3 mét, vượt quá về phía sau giá đèo hàng 0,5 mét theo thiết kế của nhà sản xuất; chiều cao xếp hàng hóa tính từ mặt đường xe chạy không vượt quá 02 mét.
Trên đây là tổng hợp những điểm mới về quy tắc giao thông đường bộ trong Luật trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Hoạt động giao thông và việc bảo đảm an toàn giao thông, trong đó có giao thông đường bộ có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước và mở rộng giao lưu quốc tế. Việc mỗi cán bộ, đảng viên nắm, hiểu và vận dụng đúng, chấp hành nghiêm các quy định của Luật trật tự, an toàn giao thông đường bộ nói chung và quy tắc giao thông đường bộ nói riêng có ý nghĩa rất quan trọng trong công tác bảo đảm an toàn về con người, tài sản của cá nhân, công dân, cơ quan, đơn vị và của Nhà nước. Từ đó góp phần vào việc thực hiện, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao, thực hiện thắng lợi Nghị quyết của đại hội đảng các cấp đồng thời từng bước phục vụ có hiệu quả sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Thạc sỹ Hà Thị Lan Phương
Trưởng khoa Lý luận cơ sở
Tin khác