Trong điều kiện cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0 đang phát triển mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu, thế giới đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ trong một không gian chiến lược mới - “Không gian mạng”, đây là nơi chứa đựng nguồn tài nguyên số lớn, mang lại nhiều tiềm năng phát triển to lớn cho các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. 

Tuy nhiên, chính bởi những lợi thế mạnh mẽ đó, không gian mạng đã trở thành mảnh đất “màu mỡ” mà các thế lực thù địch, phản động ra sức lợi dụng để thực hiện mục tiêu chống phá Đảng, Nhà nước. Do đó, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng trong thời đại kỷ nguyên số hiện nay là nhiệm vụ mang tính tất yếu, khách quan, chiến lược, cấp bách, được xác định là “Cuộc chiến không tiếng súng” nhưng vô cùng khó khăn, phức tạp, trở thành nhiệm vụ quan trọng của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. 

Có tri thức, công nghệ và số lượng đông đảo, là lực lượng có vai trò, vị trí  quan trọng đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, do đó, đội ngũ đoàn viên, thanh niên giữ vai trò xung kích, nòng cốt trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng.

Tính cấp thiết của công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng trong bối cảnh, tình hình hiện nay

Không gian mạng là mạng lưới kết nối của cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, bao gồm mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu, là nơi con người thực hiện các hành vi xã hội không bị giới hạn bởi không gian và thời gian. Theo số liệu thống kê năm 2024 trong Báo cáo thường niên về các xu hướng truyền thông xã hội do Meltwater và We Are Social (hai tổ chức uy tín hàng đầu thế giới về truyền thông xã hội) công bố, tại Việt Nam, hiện nay có khoảng 78,44 triệu người dùng Internet (chiếm 79,1% dân số); 73,3% dân số sử dụng mạng xã hội; có tổng cộng 168,5 triệu kết nối di động đang hoạt động; 92,7% tổng số người dùng Internet tại Việt Nam đã sử dụng ít nhất một nền tảng truyền thông xã hội; có hơn 90% giới trẻ sử dụng các nền tảng trên không gian mạng như: Facebook, Zalo, Tiktok…

Lợi dụng những nền tảng đó các thế lực thù địch, phản động đã và đang không ngừng xâm nhập, móc nối, tìm cách tác động tiêu cực tới tư tưởng, ý chí và bản lĩnh của thanh niên với mục đích làm chuyển hóa suy nghĩ và tư tưởng của giới trẻ, từ đó từng bước tác động, phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng, bản sắc văn hóa của dân tộc, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, điển hình là:

Thứ nhất, thông qua Internet và mạng xã hội, các đối tượng phát tán tài liệu có nội dung phản động, ấn phẩm văn hóa đồi trụy, tung ra những thông tin sai lệch, lấp lửng, giật gân, hướng dư luận theo quan điểm sai trái.

Thứ hai, các đối tượng triệt để tận dụng khai thác “khoảng trống thông tin”. Khi có sự kiện nóng xảy ra, lợi dụng thời gian các cơ quan chức năng kiểm tra, xác minh để đưa ra nguồn tin chính thống, họ đẩy mạnh việc phát tán ồ ạt những tin, bài xuyên tạc, bóp méo sự thật, xuyên tạc những vấn đề liên quan đến nội bộ Đảng, Nhà nước, công tác nhân sự cấp cao, tham nhũng, tiêu cực, các vấn đề, sự kiện được dư luận quan tâm… 

Thứ ba, các đối tượng thường xuyên theo dõi và bám sát các biến động trong đời sống chính trị, kinh tế - xã hội của đất nước, các sự kiện “nóng” được đông đảo quần chúng quan tâm (như kỷ niệm các ngày lễ trọng đại của dân tộc, các chuyến viếng thăm của nguyên thủ quốc gia, công tác nhân sự cấp cao, chuẩn bị đại hội Đảng các cấp…); đặc biệt là về cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng ta trong thời gian qua bằng thủ đoạn xoáy sâu vào những vấn đề còn khó khăn, vướng mắc, còn có ý kiến khác nhau để tung ra những bài viết mang tính suy diễn, phiến diện, quy chụp mọi sai lầm, khuyết điểm, yếu kém trong các lĩnh vực của đời sống xã hội cho đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ của Đảng……

Thứ tư, các đối tượng sử dụng thủ đoạn khai thác lỗ hổng bảo mật của các website, cổng thông tin điện tử để can thiệp, chèn thêm đường dẫn đến các trang web có nội dung xấu độc, thông tin xuyên tạc không đúng sự thật. Chúng thường tổng hợp và đăng lại tin tức từ các báo chính thống, sau đó “đính kèm” trong các bài viết đó “đường link” dẫn tới các thông tin xấu, độc. Người dùng truy cập thông qua các “đường link” này sẽ dễ dàng “sập bẫy” nếu thiếu cảnh giác. Hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị đối với nền tảng tư tưởng của Đảng ta trên không gian mạng ngày càng nguy hiểm, thâm độc.

Phát huy vai trò của đoàn viên, thanh niên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng trong tình hình mới

Để mỗi đoàn viên, thanh niên là một chiến sĩ trên không gian mạng, đòi hỏi tổ chức Đoàn không ngừng triển khai các giải pháp đồng bộ, hiệu quả nhằm định hướng văn hóa ứng sử trên không gian mạng, trong đó cần tập trung triển khai một số giải pháp cụ thể:

 Thứ nhất, mỗi đoàn viên thanh niên cần chủ động khai thác lợi thế tích cực của internet, mạng xã hội (MXH), các nền tảng số để tuyên truyền, vận động, quán triệt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Đoàn.

Thứ hai, cần tăng cường các hoạt động nâng cao kỹ năng, kiến thức về truyền thông trên không gian mạng cho đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp, lực lượng nòng cốt làm công tác tuyên truyền, giáo dục thanh, thiếu niên; kiên quyết bài trừ các thông tin xấu, độc, phản văn hóa trên mạng Internet, MXH…

Thứ ba, phát huy vai trò xung kích của đoàn viên thanh niên trong công tác tuyên truyền, đấu tranh phản bác với các luận điệu sai trái, thù địch trên không gian mạng.

Thứ tư, tuân thủ 4 quy tắc ứng xử nòng cốt gồm "Tuân thủ, lành mạnh, an toàn, trách nhiệm".

Thứ năm, tranh thủ cơ hội, ưu thế của cách mạng thời kỳ phát triển tiến bộ để tăng cường giáo dục ý thức tự giác của ĐVTN trong quá trình tự rèn luyện đạo đức cách mạng một cách thường xuyên, liên tục; tiếp tục kiên trì triển khai đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch và Cuộc vận động “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp”.

Thứ sáu, tăng cường vai trò, trách nhiệm của các cơ quan truyền thông, nhất là các cơ quan báo chí, xuất bản của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội LHTN Việt Nam trong việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ. Chú trọng khai thác, đẩy mạnh sử dụng có hiệu quả các phương tiện truyền thông hiện đại, thành tựu khoa học - công nghệ, nhất là internet trong công tác giáo dục ĐVTN.

Cùng với đó, cần tăng cường công tác quản lý hệ thống mạng xã hội, ngăn chặn, xử lý nghiêm những hành vi “lệch chuẩn văn hóa”. Các cơ quan chức năng cần kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm những cá nhân, tổ chức tuyên truyền nội dung, thông tin xấu độc, “lệch chuẩn văn hóa”. Đẩy mạnh tuyên truyền Luật an ninh mạng số 24/2018/QH14 và các văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động tham gia mạng xã hội để nâng cao ý thức, trách nhiệm của thanh niên. Coi trọng định hướng, hướng dẫn cho thanh niên cách thức khai thác, phân loại, sử dụng thông tin trên mạng hiệu quả; gắn với tuyên truyền, lan tỏa những nội dung thông tin tích cực, những biểu hiện nhân văn, văn hóa trên Internet, mạng xã hội theo phương châm “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”. Từ đó, góp phần xây dựng cho đoàn viên thanh niên cách ứng xử có văn hóa trên không gian mạng, tránh được những ảnh hưởng tiêu cực từ Internet và mạng xã hội./.

Nguyễn Hoàng Thu Thảo

Chuyên viên: Khoa Xây Dựng Đảng